W języku polskim wiele osób ma problem z poprawnym odmienianiem wyrazów, które są skrótowcami lub pochodzą od nazw własnych. Jednym z takich przykładów jest skrótowiec PESEL – unikalny numer identyfikacyjny, który wszyscy znamy. Jak więc poprawnie używać tego wyrazu w dopełniaczu? PESELA czy PESELU? Sprawdźmy to!
Co oznacza skrót PESEL?
Na początek warto przypomnieć, czym właściwie jest PESEL. Skrót rozwija się jako Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności. To 11-cyfrowy numer nadawany każdej osobie fizycznej w Polsce, który umożliwia jednoznaczną identyfikację.
Poprawna forma: PESELU
Poprawna forma w dopełniaczu to PESELU, ponieważ w języku polskim odmieniamy ten skrótowiec według zasad odmiany rzeczowników męskich zakończonych na spółgłoskę. Przykłady użycia:
- Nie pamiętam numeru PESELU.
- Potrzebuję PESELU do wypełnienia formularza.
- Czy masz zapisany PESELU dziecka?
Błędna forma: PESELA
Forma PESELA jest niepoprawna, ponieważ w polszczyźnie nie dodajemy końcówki „-a” do tego rodzaju skrótowców. Taka forma wynika najczęściej z nieświadomości zasad gramatyki lub intuicyjnego podejścia, które w tym przypadku prowadzi do błędu.
Dlaczego PESELU, a nie PESELA?
Aby zrozumieć tę regułę, warto spojrzeć na odmianę innych skrótowców, które kończą się na spółgłoskę:
- PIN – PINU,
- NIP – NIPU.
Te skrótowce odmieniamy z końcówką „u” w dopełniaczu, ponieważ zgodnie z polską gramatyką jest to właściwa forma dla rzeczowników męskich twardotematowych (czyli kończących się na spółgłoskę).
Odmiana gramatyczna
PESEL jako nazwa własna podlega odmianie przez przypadki. Poniżej przedstawiamy deklinację tego wyrazu w liczbie pojedynczej:
Przypadek | Forma | Przykład użycia |
---|---|---|
Mianownik | PESEL | Ten PESEL jest poprawny. |
Dopełniacz | PESELU | Nie znam twojego PESELU. |
Celownik | PESELOWI | Podaj mi swój PESELOWI. |
Biernik | PESEL | Sprawdziłem twój PESEL. |
Narzędnik | PESELEM | Korzystam z systemu PESELEM. |
Miejscownik | PESELU | Informacje o PESELU są poufne. |
Wołacz | PESELE | Proszę podać swój PESELE! |
i mnogiej:
Przypadek | Forma | Przykład użycia |
---|---|---|
Mianownik | PESELE | Te PESELE są poprawne. |
Dopełniacz | PESELÓW | Nie znam twoich PESELÓW. |
Celownik | PESELOM | Podaj mi swoje PESELOM. |
Biernik | PESELE | Sprawdziłem wasze PESELE. |
Narzędnik | PESELAMI | Korzystam z systemu PESELAMI. |
Miejscownik | PESELACH | Informacje o PESELACH są poufne. |
Wołacz | PESELE | Proszę podać swoje PESELE! |
Przykłady użycia w zdaniach:
- Mianownik: Czy te PESELE są aktualne?
- Dopełniacz: Potrzebuję listy PESELÓW wszystkich pracowników.
- Celownik: Przesłałem dane do PESELOM w systemie.
- Biernik: Zaktualizowałem informacje o PESELE w bazie danych.
- Narzędnik: Zarządzam danymi za pomocą PESELAMI.
- Miejscownik: Dyskutujemy o PESELACH podczas spotkania.
- Wołacz: Podajcie swoje PESELE do rejestracji!
Przykłady poprawnego użycia PESELU
- Podczas rejestracji w urzędzie musisz podać numer PESELU.
- Zapomniałem PESELU, a potrzebuję go do uzupełnienia dokumentów.
- W systemie brakuje informacji o PESELU tej osoby.
Podsumowanie
Poprawna forma to zawsze PESELU, a nie PESELA (także nie PESEL-u). Warto zapamiętać tę zasadę i stosować ją w praktyce, aby unikać błędów językowych. Jeśli masz wątpliwości dotyczące odmiany innych skrótowców, możesz skorzystać z naszego Słownika językowego, gdzie znajdziesz więcej podobnych artykułów. 😊
Masz inne pytania językowe? Śmiało pytaj! 👌
(Poniżej zamieściłem archiwalną dyskusję na ten sam temat na moim forum o e-biznesie: forum.ebiznesy.pl. Forum już nie istnieje, ale chcąc niejako zachować pamięć po nim, część wątków przenoszę na tego bloga, a część na innego: ebiznesy.pl).

Pesela czy peselu? Jak jest poprawnie?
Napisał/a: Paweł K. dnia 8 września 2011
No właśnie, niby jest to w miarę oczywiste. A jednak tak często zdarza się komuś błąd, że dziś sam zastanawiałem się, jak ma być poprawnie: pesela czy peselu. Byłem na zebraniu w szkole – córcia chodzi do zerówki. I właśnie wypełniając jeden z formularzy nie miałem przy sobie numeru PESEL Ani. Miałem spytać się pani przedszkolanki, czy mogę PESEL dopisać innym razem, ale… właśnie: nie byłem pewien, czy mam powiedzieć: „Przepraszam, ale nie mam w tej chwili pesela / peselu córki”. I… nie spytałem, bo nie chciałem przed innymi rodzicami wyjść na analfabetę i ignoranta 😐 Mam wrażenie, że większość osób mówi „Nie mam pesela”. Dlatego się zawahałem na tym zebraniu. Poprawnie oczywiście jest „Nie mam przy sobie peselu” – choć być może nawet nieco lepiej brzmi „pesela”. Jednak sprawa jest jasna – tylko „peselu” jest poprawne. Warto to sobie tak kojarzyć, że pesel to skrót od Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności, a powiedzenie „Nie pamiętam mojego peselu” (ja akurat pamiętam i NIP, i PESEL ;-)), to jak powiedzenie „Nie pamiętam mojego numeru PESEL”. Kogo, czego? – numeru, czyli peselu. Jak tak sobie będę zapamiętywał 😉
No niby oczywiste, ale rzeczywiście może się zdarzyć zacinka w szybkim myśleniu 😛
Napisał/a: elementh dnia 8 września 2011
No niby oczywiste, ale rzeczywiście może się zdarzyć zacinka w szybkim myśleniu 😛 btw – ja bym w takim momencie niepewności zapytał „Czy można nie podawać numeru PESEL?” 🙂
Numeru pesel
Napisał/a: Paweł K. dnia 9 września 2011
napisany(a) przez: elementh: „Czy można nie podawać numeru PESEL?”
Masz oczywiście rację. Ale jakoś jakby tylko chwila była na pytania, przedszkolanka leciała z tematami, no i właśnie się zawahałem :wall: I zamiast na szybko spytać, jak proponujesz, ja zacząłem rozmyślać, jak jest poprawnie.
wydaję mi się, że forma poprawna to numer PESEL (całościowo) ale forma PESEL- u na pewno jest lepsza od PESEL- a
Napisał/a: dagmaro dnia 9 września 2011
wydaję mi się, że forma poprawna to numer PESEL (całościowo) ale forma PESEL- u na pewno jest lepsza od PESEL- a
A słownik ortograficzny?
Napisał/a: mrobert15 dnia 12 lipca 2011
Tylko i wyłącznie PESEL-u. A w liczbie mnogiej PESEL-i albo PESEL-ów. Tako rzecze nasz Wielki Słownik Ortograficzny PWN. :gazeta2: Pozdro
PESEL-u
Napisał/a: Marta K. dnia 12 września 2013
PESEL-u
zgadzam się z mrobert15
pesela
Napisał/a: zajreg7 dnia 5 listopada 2013
Forma „pesela” nawet jakoś dziwnie brzmi i jakoś mi nie pasuje.
a jak
Napisał/a: wojtek1991 dnia 18 listopada 2013
napisany(a) przez: mrobert15: Tylko i wyłącznie PESEL-u. A w liczbie mnogiej PESEL-i albo PESEL-ów. Tako rzecze nasz Wielki Słownik Ortograficzny PWN. :gazeta2: Pozdro
cała prawda 😉
Peselu
Napisał/a: tadczu dnia 31 stycznia 2014
Na pewno PESEL-u 🙂 Mi jakoś w ogóle nie pasuje z końcówką 'a’, plus słownik tak mówi.
PESEL!
Napisał/a: melka dnia 8 kwietnia 2014
Najbardziej poprawny jest PESEL, jak już to PESEL-u.
Poprawna odpowiedź:
Napisał/a: sky-shop dnia 4 maja 2014
PESEL 🙂
Peselu
Napisał/a: kubecek dnia 26 sierpnia 2014
Można też spróbować odmianę „kogo? czego?” i już wiemy jak odmienić, pamiętam to jak uczyłem się tego w podstawówce. Niby wcześniej nieprzydatne a teraz przydaje się 😉 . „Peselu” brzmi poprawnie.
,
Napisał/a: stasia015 dnia 4 maja 2015
Myślę że macie rację co niektórzy PESEL jako skrót chyba jest nieodmienny albo przynajmniej lepiej brzmi PESEL niż nie mogę znaleźć swojego PESELA to brzmi conajmniej dziwnie dlatego obstaję przy nieodmiennej formie PESEL . pozdrawiam serdecznie :):)
a
Napisał/a: Radosław543 dnia 24 września 2016
peselu
ok
Napisał/a: Radosław543 dnia 24 września 2016
peselu
AS
Napisał/a: Radosław543 dnia 24 września 2016
peselu
as
Napisał/a: Radosław543 dnia 24 września 2016
TAK MASZ RACJE
Pesel czy peselu? Jak jest poprawnie?
Napisał/a: Agata01 dnia 4 kwietnia 2019
Co Wy opowiadacie, przecież słowo pesel jasne, że sie odmienia, zatem w zależności od postawionego pytania obie formy sa poprawne
0 komentarzy